Ontsnapping Sint-Gillis

Op maandag 3 mei 1993 slaagden drie topgangsters erin uit de gevangenis van Sint-Gillis te ontsnappen. Philippe Lacroix en Basri Basjrami waren leden van de bende van Patrick Haemers, Murat Kaplan was bekend als de ontsnappingskoning. De mannen waren gewapend en hielden acht personeelsleden vast in het sas van de gevangenis. Politie en rijkswacht verzamelden voor de poort om de situatie onder controle te krijgen.

De ontsnapping was tot in de puntjes voorbereid. Dat de toenmalige inspecteur-generaal van het Belgische Bestuur der Strafinrichtingen, Harry Van Oers, tot bij de gangsters in het sas zou gaan om hen om te praten hadden ze niet verwacht. De inspecteur had eerder contacten gehad met zowel Basjrami als Kaplan en wou hen op andere gedachten brengen. Toen hij besefte dat hij daar niet in zou slagen, bood hij zichzelf aan als enige gegijzelde.

De drie criminelen aanvaardden zijn aanbod maar gedeeltelijk. Samen met drie andere personeelsleden, werd hij meegenomen in de vluchtwagen. Eén van hen moest zich als een menselijk schild voor de voorruit leggen zodat de wagen niet beschoten zou worden door de ordediensten die in opperste staat van paraatheid waren. En zo gebeurde het. Toen de vluchtauto rustig de gevangenis buitenreed, was het voor politie en rijkswacht onmogelijk om het vuur te openen. Lacroix, Basjrami en Kaplan hadden zich voldoende ingedekt door vier gegijzelden mee te nemen.

Na de eerste bocht lieten ze de gegijzelde vrij die op de auto had moeten liggen. Kort daarna mochten twee andere gegijzelden ook de benen nemen. Alleen Harry Van Oers namen ze mee op hun tocht naar de vrijheid. Het nationaal alarm was ingezet, heel België stond in rep en roer na de ontsnapping van de drie topcriminelen. Omdat de tussenkomst van Harry in het sas van de gevangenis hun tijd gekost had, was hun planning wat in de war. De vierde man die hen van een andere auto zou voorzien, was er al vandoor toen ze op de afgesproken plaats aankwamen. In de Brusselse straten ramden ze verschillende auto’s waarmee ze er samen opnieuw vandoor gingen. Het drietal hield het niet bij de ontsnapping. Meteen na hun vlucht gijzelden ze een gezin in Kortenberg om er hun gevangenisplunje te ruilen tegen gewone kledij. Kort daarna gijzelden ze in Tremelo opnieuw een gezin. Daar rustten ze even uit en bekeken ze hun verhaal op de televisie. Bij dit laatste gezin lieten ze ook hun laatste gegijzelde Harry Van Oers achter.

Philippe Lacroix werd vier dagen later al opgepakt in Brussel toen hij in een auto met zijn revolver naast zich aan het slapen was. Hij had geen schuilplaats gevonden en was niet weerspannig bij zijn arrestatie. Murat Kaplan hield het een week uit. De politie vatte hem op straat in Asse. Basri Bajrami vluchtte naar Macedonië en werd daar pas in juli 1995 ingerekend. Bendeleider Patrick Haemers ontsnapte niet mee. Korte tijd na de ontsnapping van zijn kompanen verhing hij zich aan de radiator van zijn cel.

De onrust in het gevangeniswezen bleef nog lange tijd nazinderen. De gevangenissen protesteerden tegen de overbevolking en de soms onmenselijke behandeling. Harry Van Oers maakte van de media-aandacht rond de ontsnapping gebruik om de toenmalige wantoestanden in de gevangenissen aan te klagen. Er begon het een en ander te bewegen in de gevangenissector, maar naar de mening van velen tot op heden nog altijd ruim onvoldoende.