Dood van een koning

Tijdens de traditionele toespraak op 21 juli 1993 wenste koning Boudewijn dat de toenmalige staatshervorming zou zorgen voor de noodzakelijk eenheid en samenhorigheid van België. Het werd volkomen onverwacht zijn laatste toespraak. In de week voor zijn begrafenis was de solidariteit in België nog nooit zo groot geweest.

Op zaterdag 31 juli 1993 stierf koning Boudewijn aan de gevolgen van een hartstilstand in zijn vakantieverblijf Villa Astrida in het Spaanse Motril. De onverwachte dood van de bijna 64-jarige koning was een ingrijpende gebeurtenis voor de monarchie én voor de Belgische bevolking. Boudewijn was op dat moment al meer dan veertig jaar koning, veel Belgen hadden nooit een andere koning gekend. Hij was de vorst die het land samenhield. Zijn dood voelden velen aan als het einde van België.

Toenmalig premier Dehaene bevestigde omstreeks één uur ’s nachts het overlijden van de koning. In heel het land braken de daaropvolgende dag hevige emoties los. Op 2 augustus kwam een volkstoeloop op gang richting het koninklijk paleis, na een paar uur was de mensenmenigte niet meer te overzien. In de week voor de begrafenis schoven honderdduizenden mensen in stilte en sereniteit tot wel acht uur aan om het rouwregister te kunnen tekenen en het opgebaarde lichaam van wijlen koning Boudewijn een laatste groet te brengen. De overrompelende hitte tijdens die bloedhete augustusdagen deerde niemand. Het Rode Kruis was ter plaatse om het volk van water en verkoeling te voorzien. Het was een nooit eerder gezien eerbetoon aan een Belgische koning, een collectief verdriet zonder weerga.

De Belgische vlag werd in Laken halfstok gehangen. Rouwbetuigingen van over de hele wereld stroomden binnen. Het land verkeerde in diepe rouw. Elk televisiejournaal en radionieuws berichtte een week lang over het overlijden van Boudewijn. VTM, BRTN, RTBF en RTL beslisten om de vijf uur durende begrafenisceremonie die op zeven augustus zou plaatsvinden, samen in beeld te brengen. Alles werd uit de kast gehaald voor de grootste tv-reportage ooit in ons land.

Het leger bereidde zich in alle discretie voor op de grote begrafenis op 7 augustus 1993. Er heerste een ongekende solidariteit, een eendracht zoals Boudewijn het zo graag had. Het zou een eenvoudige dienst vol lof en hoop worden, zoals koningin Fabiola het wilde. Op de dag van de begrafenis was koningin Fabiola in het wit gekleed, de kleur van reinheid en vrede. Regeringsleiders en koningen van over de hele wereld waren aanwezig in de Brusselse kathedraal van Sint-Michiel en Sint-Goedele, de plaats waar het vorstenpaar op 15 december 1960 huwde. Ook toen luidde de eeuwenoude Salvatorklok.

Kardinaal Danneels leidde de mis en las een persoonlijke boodschap van de paus voor. De trillende stem van Will Tura tijdens het nummer ‘Hoop doet leven’ staat voor eeuwig in het collectieve geheugen gegrift. Na de ontroerende ceremonie werd het stoffelijk overschot van wijlen koning Boudewijn bijgezet in de crypte van Laken. Koning Boudewijn was niet meer. Twee dagen na de begrafenis, op maandag 9 augustus 1993, legde prins Albert voor de verenigde kamers de eed af als zesde Koning der Belgen.